Konforumuz uğruna Enerji tüketiminin müptelası olduk. Sonucu olarak Ozon tabakası inceldi, CO2 ve Metan salınımı artı, kullanılabilir sularımız azaldı, dünyanın ısısı yükseldi. Bunlar ve benzeri etkenlerin sonucu oluşan iklim değişikliği kendini; aşı yağışlar-seller, kuraklık, orman yangınları, denizde ve karada yaban hayatında azalmalar-kayıplar, buzulların erimesi, okyanus sularının yükselmesi, hatta Covid19 pandemisiyle ortaya koydu. İklim değişikliğinin önlenmesi için 1994 yılındaki UNFCCC anlaşmasını takiben 2030 da 2.7oC olarak beklenen ısı artışının, 2oC altında (tercihen 1.5oC) kalmasını sağlayacak uygulamalara yönelik 1997 Kyoto, 2015 Paris ve sonunda 2021 Glasgow (COP26) * anlaşmaları, çok lafın yanında küresel ısınmayı maalesef ancak 2.4oC artış ile sınırlayabildi. Çocuklarımızın, torunlarımızın, dünyamızın en az bu günkü doğal güzelliklerini tadabilmeleri için daha etkin tedbirlerin gündeme getirilmesi gelecek sene gene İngiltere’de yapılacak toplantıya kaldı!
Farkında olduğumuz, ama ne ferdi olarak ne de UNFCCC** ülkeleri olarak, iklim değişikliğinin önlenmesine yönelik yeterli etkinliği gösteremiyoruz. Bu çerçevede farkındalığı artırmaya yönelik olarak geçmiş takvimlerimizde, iklim değişikliğinin yaşam tarzımız ile ülkemizdeki canlılar üzerine olan olumsuz etkilerini, risk altındaki Çiçekler/Bitkiler (2020) ve Kuşlar (2021) başlıkları altında işledik. Bu sene 2022 için konumuz ‘’Risk Altında Denizlerimiz’’. Seneye Cumhuriyetimizin kurulusunun 100. yılı yanında, nehirlerimizdeki göllerimizdeki risk altındaki canlılar olacaktır.
Birçok sebepten canlılık çeşitliğini yitirmekte olan Akdeniz; daha az yoğun okyanus sularının girişi ve besin yönünden zengin suların çıkışı nedeniyle mevcut ekolojik sistemin fakirleşmesi, okyanus sularının seviyesinin yükselmesi ve ısınmasıyla daha da hızlı değişime uğrayacaktır. Bu yılki takvimde; denizlerimizde yaşayan ama risk altında olan canlıları, risk oluşturan istilacıları, insan eliyle oluşturulan veya oluşmasına sebep olayları, Akdeniz Koruma Derneği’nin temin ettiği görseller ve onların değerlendirmeleri kapsamında ilgilerinize, dikkatlerinize sunuyoruz. Görsellerin yanında yer alan QR kodlar, sizi görsellerin açıklamalarına değerlendirmelerine götürecektir. Global ısınmaya karşı hükümetlerin politikalarını bekleme yanında, fert olarak bir şeyler yapalım. Gereksiz her türlü tüketimden kaçınalım, atıklarımıza dikkat edip mümkünse geri dönüşüme sokalım, değilse çevreye en az zararlı olacak şekilde doğaya bırakalım. Her sene takip ettiğimiz dünyamızın kendini yenileme kapasitesi bu sene 29 Temmuz’da bitti. Sonraki süre önceki birikimlere ek olmaktadır. Biz insanoğulları dünyayı, insanların yaşanmasına imkân vermeyecek ortama soksak da Dünya varlığını farklı formda sürdürecektir.
Önünüzdeki yılların, asırların yaşanabilir olması için 2022’nin dönüm noktası olması dileğiyle huzurlu bir yıl dilerim.
Dr. Yahya Laleli
*COP26: ‘Conferans of Parties’ iklim değişikliği konusunda konferansa katılan (200 yakın) ülkeyi ve toplantıların 26 cısını temsil etmektedir (https://ukcop26.org/uk-presidency/what-is-a-cop/).
COP aynı zamanda ‘Coefficient of Performans’ manasına kısaltma olarak da kullanılır, daha yüksek kaliteyi etkinliği, daha aza mal etme karşılaştırmasında kullanılır. (https://en.wikipedia.org/wiki/Coefficient_of_performance#:~:text=The%20coefficient%20of%20performance%20or,and%20thus%20lower%20operating%20costs.)
**UNFCCC: United Nations Framework Convention on Climate Change