1919’da Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasası’nın başlangıcında “evrensel ve kalıcı bir barışın ancak sosyal adalet temeline dayalı olarak kurulabileceği” ifadesi ile sosyal adalet kavramı ilk kez bir uluslararası belgede yer aldı. Daha sonra Birleşmiş Milletler 26 Kasım 2007’de 20 Şubat tarihini “Dünya Sosyal Adalet Günü” olarak kabul etti.
Dünya Sosyal Adalet Günü’nün amacı; sosyal adaletsizliğe dünya kamuoyunun ilgisini artırmak ve herkesin sosyal adalete erişmesine olanak tanımaktır. Sosyal adaletin anlamı geniş kapsamlı olmakla birlikte, aşağıda belirtilenler temin edildiğinde ulusal veya uluslararası sosyal adalet sağlanabilir.
- Ulusal, uluslararası kaynakların dengeli dağıtılması,
- Ulusal ve uluslararası barışçıl ve müreffeh birliktelik,
- Ülkelerin eğitim, sağlık gibi konularda daha fazla bütçe oluşturmaları,
- Yoksulluğun engellenmesi ve tamamen ortadan kaldırılması,
- Kadınlar ve erkekler arasında eşitliğin sağlanması,
- Yasalar karşısında herkesin eşit olması,
- Yerli halkların ve göçmenlerin haklarının desteklenmesi
- İnsanların cinsiyet, yaş, ırk, etnik köken, din, kültür veya engellilik nedeniyle karşılaştıkları engellerin kaldırılması ve ayrımcılığın önlenmesi,
Bir ülkedeki sosyal adalet düzeyi, kaynak ve hizmetlere ulaşmada tüm insanların fırsat eşitliğine sahip olmasına, kaynakların dengeli dağıtılmasına ve insan haklarının bir söylem olmaktan öte uygulamaya geçebilmesine bağlıdır.
Ülkelerin sosyal adalet sırası bazıları aşağıda belirtilen kriterler dikkate alınarak
‘Sosyal Adalet Indeksi’ adı altında 0-1 arasında puanlanarak belirtilir.
1) Sosyal kapsayıcılık: Bir toplumdaki birey veya grubun değerli ve önemli hissetme düzeyi
2) Eğitim
3) Sağlık
4) Bütünleşme
5) İşgücü piyasaları
6) Emeklilik
Sosyal adaleti sağlamak için yapılması gereken liste uzun görünüyorsa da, başarabilen ülkeler vardır. Sosyal Adalet Indeksi sıralamasında ilk 10 sırada sırasıyla: İsveç (0.81 puan), Yeni Zelanda, Norveç, Danimarka, Hollanda, Finlandya, Kanada, Birleşik Krallık, Avustralya, Güney Kore Cumhuriyeti (0.73 puan) yer almaktadır. İlk 102 ülke sıralamasına aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabilir.
https://worldjusticeproject.org/our-work/wjp-rule-law-index/wjp-open-government-index/global-scores-rankings