Çikolata Kisti (Endometrioma) Nedir?
Rahim içindeki endometrium denilen dokunun, genellikle karın içinde başka dokulara yerleşmesine endometriozis denir. En çok yerleşim yeri yumurtalıklardır. Yumurtalıklarda endometriozis varsa buna endometrioma denir. Endometrium dokusu adet döngüsü sırasında her ay kalınlaşıp, belirli bir sürede kanayarak, dışarı atılan hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin yumurtalıklarda yerleşmesi durumunda, aylık döngü sırasında dokunun buralarda kalınlaşmasının ardından, rahimde olduğu gibi kanama olur ve dışarı atılamadığı için de kanamalı kistik yapıya dönüşür. Kistin içindeki sıvının çikolatayı andırması nedeniyle, çikolata kisti diye anılır
Çikolata Kisti Kimlerde Daha Sık Görülür?
Endometriozis, üreme çağındaki kadınların hastalığı olarak kabul edilmektedir. Endometriozis toplumdaki kadınların %5’inde görülebilir. Ailesinde, birinci derecedeki yakınlarında endometriozis tanısı olan kadınlar ise, bu konuda 7 kat daha fazla risk altındadır. Endometriozis %40 oranında kısırlık nedeni olabilir.
Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?
- Kronik pelvik ağrı
- Sancılı adet görme (dismenore)
- Kısırlık ve dış gebelik
- Bel ve sırt ağrısı
- Cinsel ilişkide ağrı (disparonia)
- Bacaklara vuran ağrı
- Karın ağrısı, kabızlık ve ishal
- Makata vuran ağrı
- Kanlı dışkı, makatta kanama ve idrarda kan
- Sık idrara çıkma ve idrarda yanma
- Yan ağrısı
- Adet kanaması sırasında burun kanaması ya da vücutta morarma ve kanama
Çikolata Kisti Tanısı Nasıl Konur?
Çikolata kistinde tanı için önemli tetkiklerin başında ultrasonografi gelir. Fakat bu tetkik yumurtalıklardaki lezyonların değerlendirilmesinde etkin iken, pelvik bölgesindeki lezyonlarda yetersiz kalabilir
Ultrasonografi tetkikinde çikolata kistinden şüphe duyulduğunda, hastanın kan örneğinde Ca125 adındaki belirtecin incelemesi yapılır ve tanı desteklenmeye çalışılır. Bu tümör belirteci yumurtalıktan köken almış kanserlerde arttığı gibi, endometriozis hastalığında da artabilir
Kesin tanı yalnızca laparoskopi işlemi ya da açık ameliyatla parça alınarak histopatolojik olarak konur
Çikolata Kisti Takip ve Tedavisi Nasıldır?
Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Kistler için yapılan tedavilerde ağrıyı gidermek ve kadındaki kısırlığı ortadan kaldırmak amaçlanır. Bunu gerçekleştirmek için tıbbi ve cerrahi tedaviler kullanılır. Tıbbi tedavilerin prensibi hastalığın östrojene bağımlı olmasına dayanır. Çikolata kisti üzerindeki östrojen etkisi kaldırılarak, olmaması gereken yerde yerleşen endometrial dokunun baskılanmasına çalışılır.
Tedavi 3-6 ay devam ettirilerek, kandaki östrojen seviyesi menopoz dönemindeki kadar düşük hale getirilir. 4-5 cm’yi geçen ve tedaviye cevap vermeyen kistlerde cerrahi yöntem düşünülür. Tıbbi tedavilerin hastalardaki ağrıyı giderebildiği, ancak kısırlık üzerinde etkili olmadığı görülmüştür. Bu yüzden kısırlığı olan hastalara tıbbi tedavi tavsiye edilmez. Cerrahi tedavi şiddetli endometriozis durumunda tercih edilir. Bu tedavi laparoskopik teknik veya gerekirse açık operasyon şeklinde uygulanır.