Halk arasında siyah mantar olarak bilinen mukormikoz, nadir görülen tehlikeli bir mantar enfeksiyonudur. Mukormikoz etkeni olan mukor adlı küf mantarları genellikle toprakta, bitkilerde, çürüyen sebze ve meyvelerde, eskimiş yemeklerde, havada, hayvan dışkısında, gübrede yaygın olarak bulunur. Hatta sağlıklı kişilerin burunlarında bile bulunabilir. Doğada yaygın bulunmasına rağmen insanlarda oluşturdukları hastalıklar ikincildir. Bunun nedeni virülanslarının düşük olması, ancak üremeleri için uygun koşullar geliştiği takdirde hastalık oluşturmalarıdır. Altta yatan bağışıklık sistemini baskılayıcı hematolojik malignite, kanser, HIV enfeksiyonu/AIDS, diyabetik ketoasidoz, desferrioksamin tedavisi gibi hazırlayıcı faktörü olan hastalarda hayatı tehdit edici enfeksiyonlara yol açabilir. Geniş spektrumlu antibakteriyel tedavi alan nötropenik hastalar da bir diğer önemli risk grubudur. Enfeksiyon genellikle paranazal sinüslerden başlar, damak, burun, yüz, göz, beyne doğru yayılabilir.
Mukormikozisin mortalitesi %50 civarında olup, covid-19 hastalarında hayat kurtarıcı olan steroid tedavisi mukormikozis enfeksiyonunu tetikleyebilir. Sterioid tedavi, Covid-19 enfeksiyonunda kritik hastalarda akciğerdeki inflamasyonu azaltarak akciğerlerdeki doku hasarının önlenmesinde fayda sağlamaktadır. Öte yandan steroid tedavinin bağışıklık sistemini baskılayıcı, diyabetik ve non-diyabetik hastalarda kan şekerini yükseltici etkileri de söz konusudur.
2. Covid-19 dalgası nedeniyle son dönemde zor günler yaşayan Hindistan’da Mumbai, Bangalor, Haydarad, Delhi, Pune kentlerinden çoğunluğu diyabetik olan çok sayıda covid-19 hastasında gelişen mukormikoz olgusu bildirilmiştir. Mukormikoz ildirilen olgularda genellikle covid-19 geçirdikten 12-15 gün sonra gelişmektedir. Hindistan’daki yetkililer 1. dalga ile karşılaştırıldığında daha fazla sayıda ve daha ağır seyirli mukormikoz olgusu gördüklerini ve 2. dalga sırasında bildirilen mukormikoz olgu sayısının pandemi öncesindeki son 1 yıl içerisinde bildirilen mukormikoz olgularından daha fazla sayıda olduğunu bildirmekteler. Mukormikoz olgularında görülen artışın Covid-19 tedavisinde kullanılan steroidlerin immün sistemi baskılayıcı etkisi nedeniyle mukormikozun bu hastalarda tetiklenmesine bağlı olabileceği üzerinde durulmaktadır.
Kaynaklar:
1- Mucormycosis: The’black fungus’ maiming Covid patients in India
bbc.com/news/world-asia-india-57027829
2- Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. Topçu AW, Söyletir G, Doğanay M (Editörler). Ener B. Mukormikoz Etkenleri. Syf: 1828-1833. Nobel Tıp Kitabevleri, 2002.