Covid 19 pandemisi tabii ki olağan ve iyi ki geldi diye karşılayacağımız bir şey değil, ama eko sisteme etkimizi görmemize imkan sağladığı için aynı zamanda büyük kazanç oluşturacaktır. İnsanlık bu pandeminin hakkından gelecektir. Dünya canlıların oluşmasından önce ve sonra pek çok değişime uğrayarak varlığını sürdürmüştür, bizim eko sistemde yarattığımız değişikliklere rağmen sürdürmeye devam edecektir. Ancak gelecekteki süreç içinde insanlığın, bulunduğu coğrafyadaki doğa şartlarına ne kadar adapte olacağı, yaşamını sürdürebilmek için nasıl besleneceği; yaşam tarzına nasıl yön vereceğine bağlı!
Küresel Ayak İzi Ağı (Global Footprint Network, GFN) 2020 yılı için ‘Dünya Limit Aşım Günü’nü; yani insanlığın doğal kaynaklara olan talebinin doğanın bir yıl içinde sunduğu miktarın üzerine çıktığı tarihi “22 Ağustos” olarak açıkladı. COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılında global ekolojik değişim 2019 yılının aynı zaman aralığına nazaran %9.3, karbon ayak izinin ise %14.5 daha az olarak rapor edilmiştir. Ciddi orandaki azalmalara rağmen Dünyamızın, yaptığımız ekolojik tahribata karşı, kendini yenileyebilme kapasitesinin daha Ağustos sonu itibariyle tükenmiş olması, var sayımlara dayanan bir hesaplama olsa da ürkütücüdür. Küresel ısınmayı göstermek üzere buzullara gömülen ve 50 yıl sonra gün yüzüne çıkması beklenen ‘ZAMAN KAPSÜLÜ’ nün 4 yıl gibi beklenmedik bir sürede 4 000 mil mesafede İrlanda’da bulunması doğanın ekolojik dengesini ne kadar hızlı bozduğumuzun belgesidir (nerede buzullara gömüldü? Hangi enlem ne kadar bir yol kat etti? Yani yüzeye ne zaman çıktı? Yerleştirmede hata yapılmış olmadığını düşünerek yazıyoruz. https://www.indyturk.com/node/268586/ya%C5%9Fam/2018de-kuzey-kutbuna-g%C3%B6m%C3%BClen-zaman-kaps%C3%BCl%C3%BC-k%C3%BCresel-%C4%B1s%C4%B1nma-sonucu-i%CC%87rlandada-ortaya )
Torunlarımıza yaşanılır bir dünya bırakabilmek için hepimizin fert olarak, kurumlar olarak, ülkeler olarak ÇOK şeyler yapmamız, en azından Paris İklim Anlaşmasına (https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement ) uymamız lazımdır.
|
|
|
Görsel 1: Avustralya’da tüm kıtayı kapsayan yangının uzaydan görünümü, benzer yangınlar California’da, Portekiz’de olduğu gibi daha küçük çapta da olsa ülkemizde de görülmektedir. Yangınlar kendi iklimini yaratıp, daha sık ve daha uzun sürmektedir. |
Görsel 2: Medeniyet olarak değerlendirdiğimiz aydınlatma, kuşların uçuş yönlerini değiştirmekte ve toplu teleflerine sebep olmaktadır. Kanada gibi birçok ülke bu konuyu sadece kuşlar yönünden değil enerji tasarrufu sağlamayı da göz önünde bulundurarak aydınlatma sistemlerini yasa çerçevesinde denetim altına almaktadır. Photo by Kenneth Herdy, Fatal Light Awareness Program |
Görsel 3: İklim değişiminin en erken bulgusu buzulların erimesi. Okyanuslar denizler ve göllerdeki su değişimini irdelemek için gönderilmekte olan uydunun verilerinin değerlendirilmesi ve değişimi önleyici tedbirler geleceğimizi belirleyecektir. |
Düzen Sağlık Gurubu fertleri ve kurum olarak kaliteden feragat etmeden, olabilecek yüksek verimlilikte enerji tüketmek, gereksiz sarflardan kaçınmak yanında yarattığımız kirliliğin, lüzumsuz tüketimin doğaya etkisini, çevremizde yarattığı farklılıkları ortaya koyarak göstermeye çalışıyoruz. Bültenlerimizde çevre kirliliği, ekolojik denge konularına yer vermek dışında, takvimlerimizde de irdeliyoruz. Geçen sene konu başlığımız endemik çiçeklerdi, bu sene KUŞlar. Bir sonraki sene için de iklim değişikliğinden etkilenen omurgalı-omurgasız hayvanlar irdelenecektir.
Dr. Arzu GÜRSOY ERGEN – Ömer L. FURTUN bizlere irdeledikleri türlerin ülkemizdeki yaşam bölgeleri dünya ve Avrupa düzeyindeki ( riskler bölgelere göre değişmektedir) risklerini veriyorlar. Kendilerine ve görselleri temin eden paylaşan fotoğrafçılara, TRAKUS (www.trakus.org) internet sitesine, takvimi hazırlayan mesai arkadaşlarıma, mizanpaj işlevini üstlenen İnova Tasarım’a ve basımında gösterdikleri özenden dolayı Ajans Türk’e teşekkür ederim. Kuşlar hakkında daha fazla bilgiye ve geçmiş yıllarda kullandığımız takvimlerimize sayfanın sağ altında yer alan QR kodlarını tarayarak ulaşabilirsiniz.
Çevreye saygılı, doğa ile barışık, hedeflerimizi gerçekleştireceğimiz huzurlu bir yıl dilerim.
Dr. Yahya R. Laleli
23 Kasım 2020 tarihinde kaleme alınmıştır.