CAHİDE TAMER - 1915 - 2005

Cahide Aksel, Birinci Dünya Savaşı sırasında ağır yara alarak hasar gören Yavuz Zırhlısı’nı onararak tekrar savaşa katılmasını sağlayan Gemi İnşaiye Mühendisi, Deniz Binbaşı Ahmet Saim Aksel’in ve Mukaddes Hanım’ın kızları olarak 1915’te İstanbul’da dünyaya gelir. Babasını küçük yaşta kaybeden Cahide Aksel ilk öğrenimini Kadıköy Onuncu İlkokulu’nda, orta öğrenimini Kadıköy Ortaokulu’nda, lise öğrenimini ise Erenköy Kız Lisesi’nde tamamlar. Güzel Sanatlar Akademisi’nde Resim Bölümü Namık İsmail ve İbrahim Çallı Atölyeleri’nde (1935) resim dersleri alır, aynı tarihlerde Türk Tezyini Sanatı Bölümü’nde Tuğrakeş İsmail Hakkı Altınbezer’den tezhip, Süheyl Ünver’den minyatür, Necmettin Okyay’dan cilt ve ebru, Fevzi Bey’den de çini sanatı dersleri ve ayrıca hat ile sedef kakmacılığı dersleri alır. Mimarlık Bölümü’nde Sedat Hakkı Eldem’in öğrencisi olur ve 1943 yılında Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nden mezun olur. 1943-1956 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde Restorasyon Murakıbı (denetleyicisi), Yüksek Mimar olarak İstanbul Rölöve Bürosu, İstanbul Ayasofya Müzesi, Topkapı Sarayı ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde görev yapar. 1699 yılında inşa edilmiş Boğaziçi’nin en eski yalısı Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı’nı kurtarma projesi (1947), Yedikule Hisarı restorasyonu (restorasyon süresi on iki yıl), Sultan Selim Medresesi restorasyonu, Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesi restorasyonu (restorasyon süresi on yıl), Topkapı Sarayı restorasyonu, Rumeli Hisarı restorasyonu ve hisar içindeki tiyatro sahnesi yapımı, Khora Manastır ve Kilisesi (Kariye Camisi) restorasyonu, Aya İrini Kilisesi restorasyonu Cahide Tamer Aksel’in restorasyon çalışmalarından örneklerdir. Cahide Tamer Aksel ayrıca külliye, saray, hisar, sur, kale, su kemeri, cami, medrese, türbe, tekke, imaret, kervansaray, sübyan mektebi, kilise, sebil, hamam gibi çeşitli türde yüzü aşkın yapının restorasyonunu da yapar. “Yedikule restorasyonu 12 yıllık bir uğraştır. 1958’de başlamış 1970’e kadar sürmüştür. Kapsamlı olduğu kadar o günkü koşullarda olanaklarımızı zorlayarak, yeni teknikler yaratmaya çalıştığımız bir iştir. (…)” “Bu iş şiir yazmak gibidir. (…) Hissedeceksiniz. Ben bir eski eseri tamir öncesi gördüğümde bunu nasıl restore ederim diye, hayal ederim (…). Önemli olan sizden sonraki tarihçilere işi dejenere etmeden ulaştırmaktır. Ve aynı zamanda da iklim koşullarından korumaktır.” Cahide Tamer Aksel ayrıca, Rumeli Hisarı restorasyonu ve hisar içerisinde Tiyatro Sahnesi yapımı işlerinde de çalışır. Rumeli Hisarı restorasyonu sırasında Fatih Kulesi’nde çalışan mimar, kulenin orijinal döşemesini de yapmak istediğinde 8 metrelik bir ahşap kirişe ihtiyaç duyar, ancak o dönemde piyasalarda o boyutta bir ahşap bulunamadığından, tam vazgeçmeye karar verilmişken, çalışmaları incelemeye gelen dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’a sorunu iletir, o da Orman Genel Müdürlüğü’ne bu çalışkan kadın mimarın her türlü isteğinin karşılanması talimatını vererek 8 metrelik kiriş de dahil istediği her türlü kerestenin teminini sağlar. (Cahide Tamer Aksel Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile ) 15 Ağustos 1946’da hayatını Kimyager Hadi Tamer ile birleştirir. Yedikule surları restorasyonundaki başarısı nedeniyle 1961’de Fransız Hükümeti Kültür Bakanlığı tarafından “Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres” (Sanat ve Edebiyat Şövalyesi) Nişanı ile ödüllendirilir. Cahide Tamer Aksel 5 Aralık 2015 tarihinde İstanbul’da hayata veda eder.