Verbascum gypsicola

Sığırkuyruğu, otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

Haziran-Ağustos aylarında parlak sarı renkli çiçekler açan 20 ile 150 cm boylarında iki yıllık otsu bir bitkilerdir. Daha çok ekilmemiş yerlerde ve yol kenarlarında bulunurlar. Gövdeleri dik bazen dallanmış ve yünümsü tüylerle kaplıdır. Yaprakları gövdenin alt kısımlarında rozet halinde dizilmiş olup, yünümsü tüylüdür. Gövdedeki yapraklar ise sapsızdır. Çiçekler gövdenin ucunda sık veya seyrek, az veya çok uzun bir salkım durumda toplanmışlardır. Çiçeklerin çanak ve taç yaprakları beşer parçalıdır. Meyveler yuvarlakça olup, çok tohumludur.

Çiçekleri müsilaj, uçucu yağ ve glikozitler taşır. Balgam söktürücü ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Bazı sığır kuyruğu türlerinin tohumları saponin taşıdıklarından dolayı balıklar için zehirli olup, balık avlamada kullanılır. Bitkinin yaprakları da terletici, balgam söktürücü, idrar arttırıcı ve kabız edici olarak kullanılır. 

İç Anadolu bölgesinde "Kurt Kulağı" ismi de verilir. Bitki kuruduğunda odunsu bir yapı aldığı için. Kolay yanmasından dolayı "Çoban Çırası" da denmektedir.

Türkiye, sığırkuyruğu türleri bakımından çok zengin olup, takriben 200 kadar tür bulunmaktadır.

Verbascum gypsicola:

Tip örneği 1990 yılında Ankara-Beypazarı civarında jipsli ana kayalı yerlerden Aydoğdu tarafında toplanmıştır. Bu Sığırkuyruğu türü 1993 yılında toplayıcısı ve Tuna Ekim tarafından bilim dünyasına tanıtılmıştır. Üzerinde yetiştiği kaya için endemik olan bu bitkiye, bu nedenle yetiştiği ana kayanın adı verilmiştir. Daha sonra yapılan toplamalarla tip lokalitesinin yakın çevrelerinde de yetiştiği anlaşılmıştır. Tip örnekleri Gazi Üniversitesi-Fen Edebiyat Fakültesi, Ankara Üniversitesi- Fen Edebiyat Fakültesi ve Hacettepe Üniversitesi- Fen Edebiyat Fakültesi Herbaryumlarındadır.

Familya: Scrophulariaceae- Sıracaotugiller

Adı: Verbascum gypsicola Vural & Aydoğdu

Çiçeklenme Zamanı: 5-6 aylar

Yaşadığı Bölge: Yukarı Sakarya Bölümü

IUCN: EN